Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)

Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) zijn chemische stoffen die een ernstig risico vormen voor de gezondheid van mens en milieu. Deze stoffen vereisen zorgvuldige aandacht en strikte naleving van wettelijke voorschriften vanwege hun potentieel schadelijke eigenschappen. Bedrijven die met ZZS werken, moeten specifieke maatregelen nemen om de veiligheid te waarborgen en de blootstelling te minimaliseren. Hoe weet je of je te maken hebt met een ZZS? En hoe pak je dit als bedrijf aan?

Criteria van ZZS

ZZS worden geïdentificeerd op basis van specifieke criteria die zijn opgesteld om de risico’s van deze stoffen te evalueren. In de Europese Unie vallen ZZS onder de REACH-verordening (Registratie, Evaluatie, Autorisatie en Beperking van Chemische stoffen). De belangrijkste criteria voor ZZS zijn:

Carcinogeen (kankerverwekkend): Stoffen die kanker kunnen veroorzaken of de kans op kanker kunnen verhogen.
Mutageen (mutatieverwekkend): Stoffen die genetische mutaties kunnen veroorzaken die kunnen leiden tot erfelijke veranderingen.
Reprotoxisch (giftig voor de voortplanting): Stoffen die schadelijk zijn voor de voortplanting of de ontwikkeling van het nageslacht.
Persistente, Bioaccumulerende en Toxische stoffen (PBT): Stoffen die niet afbreken in het milieu, zich ophopen in organismen en giftig zijn.
Zeer Persistente en Zeer Bioaccumulerende stoffen (zPzB): Stoffen die extreem langzaam afbreken en zich in zeer hoge mate ophopen in het weefsel van mens en dier.
Vergelijkbare zorg: Stoffen die op andere manieren een vergelijkbaar niveau van zorg vereisen, bijvoorbeeld hormoonverstorende stoffen.

Lees meer over ZZS op Informatiepunt Leefomgeving.

Verschillen tussen gevaarlijke stoffen, ZZS en SVHC

Gevaarlijke stoffen zijn chemische stoffen die risico's vormen voor de gezondheid van mens en milieu vanwege eigenschappen zoals toxiciteit, ontvlambaarheid en corrosiviteit. Deze worden aangeduid door GHS-symbolen. Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) is een Nederlandse classificatie voor stoffen die extra aandacht vereisen vanwege bovengenoemde criteria. Substances of Very High Concern (SVHC) is een Europese classificatie onder de REACH-verordening. Alle SVHC's vallen onder het ZZS-beleid, maar de ZZS-lijst kan breder zijn omdat het ook stoffen omvat die aan specifieke nationale criteria voldoen. Bedrijven die met SVHC's werken zijn verplicht om informatie over deze stoffen te verstrekken. Ook kan er een autorisatieplicht gelden. Bekijk hier welke ZZS er op de kandidaatlijst staan voor autorisatie.

ZZS in Stoffenmanager®

In Stoffenmanager® kun je met een Premiumaccount de ZZS- en pZZS-lijst aanzetten.

Bekijk hoe

Veelgestelde vragen

Wat zijn ZZS?

ZZS staat voor: Zeer Zorgwekkende Stoffen. Dit zijn chemische stoffen die gevaarlijk zijn voor mens of milieu, omdat ze bijvoorbeeld kankerverwekkend, genetisch veranderend of schadelijk voor de voortplanting zijn. Stoffen die ervan verdacht worden ZZS te zijn worden aangeduid als pZZS (Potentieel Zeer Zorgwekkende Stoffen).

Hoeveel ZZS zijn er?

Op dit moment staan er meer dan 2000 stoffen op de ZZS-lijst. Deze lijst wordt regelmatig bijgewerkt om nieuwe stoffen toe te voegen die als zorgwekkend worden geïdentificeerd. Wij verwerken deze altijd direct in Stoffenmanager®. Bekijk hier de meest actuele ZZS-lijst: https://rvszoeksysteem.rivm.nl/ZZSlijst/TotaleLijst

Is PFAS een ZZS?

Ja, PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) worden beschouwd als ZZS vanwege hun persistentie, bioaccumulatie en toxiciteit (PBT). Deze stoffen breken zeer langzaam af in het milieu en kunnen zich ophopen in levende organismen, wat leidt tot langdurige blootstelling en gezondheidsrisico's zoals kanker en leverziekten. Bekijk hier de meest actuele PFAS-lijst: https://rvszoeksysteem.rivm.nl/ZZSlijst/ZZSgroep/ZZS_PFAS

Wat zijn de meest bekende ZZS?

De meest bekende ZZS zijn onder andere asbest, bisfenol A (BPA) en PFAS, waaronder perfluoroctaanzuur (PFOA). Deze stoffen zijn wijdverspreid bekend vanwege hun gebruik in industriële toepassingen en de ernstige risico's die ze met zich meebrengen.

Hoe worden ZZS geïdentificeerd?

ZZS worden geïdentificeerd op basis van criteria zoals vermeld in Europese regelgeving, waaronder de REACH-verordening. Stoffen worden beoordeeld op hun gevaarseigenschappen en toxicologische profielen om te bepalen of ze als ZZS geclassificeerd moeten worden.

Hoe worden ZZS gereguleerd?

ZZS worden gereguleerd door een combinatie van Europese en nationale wetgeving, zoals de REACH- en CLP-verordeningen, en specifieke nationale regels zoals het Besluit Activiteiten Leefomgeving (Bal) in Nederland. Dit omvat registratie, autorisatie en beperkingen op het gebruik van deze stoffen. Meer informatie over uw REACH en CLP verplichtingen.

Wat zijn de verplichtingen voor bedrijven met betrekking tot ZZS?

Bedrijven die ZZS gebruiken of uitstoten, moeten voldoen aan strenge regels, waaronder het minimaliseren van emissies, het rapporteren van het gebruik van deze stoffen en het zoeken naar veiligere alternatieven. Zij moeten ook zorgen voor een veilige omgang met deze stoffen en passende beschermingsmaatregelen treffen voor werknemers.

Wat moet ik doen als ik met ZZS werk?

Als je met ZZS werkt, moet je voldoen aan alle relevante veiligheids- en milieuregels, waaronder de arbeidshygiënische strategie, het volgen van veilige werkprocedures en het rapporteren van eventuele blootstellingen of incidenten aan de juiste autoriteiten.